در حالی که بارداری همیشه یک تجربه شگفت‌انگیز است، بارداری دوقلویی به عنوان یکی از مسائلی که بسیاری از زوج‌ها با آن مواجه می‌شوند، می‌تواند بسیار پرچمدار باشد. دوقلوها ممکن است از دو تخمک مجزا به وجود بیایند یا از یک تخمکی که تقسیم می‌شود. برای مادرانی که دوقلویی را تجربه می‌کنند، تغییرات بدنی چشمگیری را تجربه می‌کنند، مانند افزایش حجم شکم و وزن بیشتر از بارداری تک‌جنینه. همچنین، معمولاً مشکلاتی مانند حالت تهوع، کمردرد و پاهای متورم به وجود می‌آیند که نیاز به استراحت زیاد و پایش دقیقتر دارند.
در حالی که بارداری دوقلویی می‌تواند به عنوان یکی از تجربه‌های هیجان‌انگیز و شگفت‌انگیز مادران دانسته شود، این نوع بارداری نیاز به نظارت و پایش دقیقتر دارد. مادران باردار با دوقلوها معمولاً باید بیشتر از تاریخ تخمینی تولد خود تحویل بگیرند. از طرف دیگر، پزشکان باید در دوره بارداری دوقلویی به صورت مرتب نظارت و پایش دقیق داشته باشند تا هر گونه علائم خطرناک در نوزادان دوقلو از جمله نارسایی مادرزادی و مشکلات تنفسی در آنها شناسایی و درمان شوند. با این حال، با پایش دقیقتر و نظارت مستمر پزشکان، مادران دوقلو می‌توانند به سلامت خود و نوزادان خود اطمینان کامل داشته باشند.
رشد نوزادان دوقلو در رحم
رشد نوزادان دوقلو در رحم ممکن است متفاوت باشد و به این موارد بستگی دارد:
1. نوع دوقلو: دوقلوهای تک تخمکی (مونوزیگوتیک) از یک تخمک تشکیل می‌شوند و از نظر جنسیت، ژنتیک و ظاهری شبیه هم هستند، بنابراین رشد آنها نیز معمولاً یکسان است. اما دوقلوهای دو تخمکی (دی زیگوتیک) از دو تخمک مجزا تشکیل می‌شوند و به همین دلیل ممکن است در جنسیت، ژنتیک و ظاهری متفاوت باشند و رشد آنها نیز متفاوت باشد.
2. محیط رحم: هر نوع دوقلو در محیط رحم خود رشد می‌کند و بستگی به شرایط موجود در آن محیط دارد. در صورت وجود مشکلاتی مانند کمبود تغذیه، کم آبی، فشار خون بالا و … رشد نوزادان دوقلو ممکن است کاهش یابد.
3. زمان بارداری: هر چه زمان بارداری بیشتر باشد، نوزادان دوقلو نیز بزرگتر می‌شوند. اما در برخی موارد مانند پره‌اکلامپسی، نوزادان دوقلو زودتر از زمان مقرر به دنیا می‌آیند که می‌تواند رشد آنها را کمتر کند.
4. جنسیت نوزادان: در دوقلوهای دی زیگوتیک، جنسیت نوزادان احتمالاً متفاوت است و ممکن است باعث تفاوت در رشد آنها شود. به عنوان مثال، در صورتی که یکی از نوزادان دختر باشد، ممکن است برای تامین نیازهای جسمانی خود به مقدار بیشتری تغذیه نیاز داشته باشد.
عوامل مؤثر بر احتمال دوقلو شدن
تعدادی عامل می‌تواند بر احتمال دوقلو شدن تأثیر بگذارد:
۱- وراثت: اگر در خانواده شما دوقلو وجود داشته باشد، احتمال دوقلو شدن در شما افزایش می‌یابد.
۲- سن مادر: با افزایش سن مادر، احتمال دوقلو شدن افزایش می‌یابد.
۳- مصرف دارو: مصرف داروهایی که برای درمان نازایی و استفاده از هورمون‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند، می‌توانند احتمال دوقلو شدن را افزایش دهند.
۴- تغذیه: مصرف مواد غذایی حاوی فولیک اسید می‌تواند احتمال دوقلو شدن را کاهش دهد.
۵- فشار خون: فشار خون بالا مادر در طول بارداری ممکن است باعث افزایش احتمال دوقلو شدن شود.
۶- تعداد بارهای بارداری قبلی: افرادی که قبلاً دو قلو زاییده‌اند، احتمال دوقلو شدن در بارداری بعدی را دارند.
استراحت کردن
در دوران بارداری، استراحت کردن بسیار مهم است، به خصوص برای شما که در انتظار دوقلو هستید. با توجه به اینکه شکم شما سنگین شده و وزن بیشتری دارید، تحمل فشار بر روی بدن شما سخت تر شده است و ممکن است باعث عوارضی مانند فشار خون پایین، درد لگن و تورم بشود. بنابراین چنانچه شاغل هستید حتی در اواخر بارداری بهتر است مرخصی استعلاجی دریافت کنید تا بتوانید بهتر استراحت کرده و برای سلامتی خود و دوقلوهایتان نگران نباشید. همچنین، قبل از هر تصمیمی در مورد کار خود، حتما با پزشکتان مشورت کنید.
معاینات و کنترل
در دوران بارداری، مراجعه منظم به کلینیک مامایی بسیار مهم است تا سلامتی شما و نوزادانتان تضمین شود. به خصوص برای شما که در انتظار دوقلو هستید، پزشک شما ممکن است چندین آزمایش سونوگرافی برای بررسی رشد و سلامتی دوقلوهایتان در نظر بگیرد. در این آزمایش ها، می توان نحوه رشد و تغییرات در بدن دوقلوها و نحوه خوابیدن آنها در داخل رحم را مشاهده کرد و در صورت وجود هرگونه مشکل، اقدامات لازم انجام داد. به علاوه، پزشک شما ممکن است سایر آزمایشات و معاینات را هم برای شما تجویز کند تا به صورت کامل و جامع بررسی شوید. به همین دلیل، مراجعه منظم به پزشک شما و انجام آزمایشات مورد نظر، بسیار مهم است تا بتوانید در طول دوران بارداری و در زمان زایمان بهترین مراقبت ها را برای خودتان و دوقلوهایتان داشته باشید.
دوقلوهای تک تخمکی(دوقلوهای همسان)
دوقلوهای تک تخمکی به به این هستند که از یک تخمک بارور شده‌اند و سپس به دو جنین تقسیم می‌شوند. به همین دلیل، دوقلوهای تک تخمی از نظر ژنتیکی مشابه یکدیگر هستند و می‌توانند از نظر ظاهری بسیار شبیه به یکدیگر باشند. بنابراین، در صورتی که دوقلوهای تک تخمکی به دنیا آیند، معمولاً دارای DNA یکسانی هستند. این ویژگی باعث می‌شود که اغلب افراد بیشتر به دوقلوهای تک تخمکی توجه کنند و آنها را به عنوان دوقلوهای “همسان” شناسایی کنند.
دوقلوهای دو تخمکی
هنگامی که هر یک از دو تخمک توسط یک اسپرم بارور می‌شوند، دوقلوهای دو تخمکی شکل می‌گیرند. در این نوع دوقلوها، هیچ گونه شباهت ژنتیکی قطعی میان آنها وجود ندارد و به همان اندازه که ممکن است از نظر ظاهری متفاوت باشند، می‌توانند در ارث‌بری و موارد دیگر نیز تفاوت داشته باشند. بنابراین، آنها می‌توانند از جنس بیولوژیکی متفاوت باشند و هر کدام دارای ژن و DNA مختلفی هستند.
سه قلو یا بیشتر
بارداری سه قلو یا بیشتر، اتفاق بسیار نادری است. در صورتی که سه تخمک یا بیشتر بارور شوند، سه قلوهایی تشکیل می‌شوند که اغلب با یکدیگر متفاوت هستند و از نظر ژنتیکی یکسان نیستند. با این حال، در برخی موارد، سه قلوهایی که از سه تخمک بارور شده‌اند، مشابهی به همراه دارند و از نظر ظاهری بسیار شبیه هستند.
عوارض و ناراحتی در بارداری دو قلوها
بارداری دوقلو ممکن است با عوارض و ناراحتی هایی همراه باشد. در این نوع بارداری، بدن مادر باید برای تغذیه و رشد دو جنین کار کند که می تواند برای بدن سخت و سنگین باشد. این تا حدی به دلیل بالا رفتن سطح هورمون های بارداری مانند استروژن و پروژسترون است. برای مثال، ممکن است احساس ناخوشی، خستگی، تنگی نفس، افزایش وزن، ورم پاها و کمردرد داشته باشید.
علاوه بر این، بارداری دوقلو می تواند با مشکلات جدی دیگری همراه باشد، از جمله:
- پره اکلامپسی: این بیماری شایع در بارداری دوقلو است که با علائمی مانند فشار خون بالا، سردرد شدید، تغییر در رؤیای رنگی، تهوع و استفراغ همراه است. این بیماری اگر به طور جدی گرفته نشود، می تواند منجر به مشکلاتی مانند نارسایی کلیه، تعریق شدید و در نهایت ایجاد بیماری های جدی مانند سکته مغزی یا نارسایی قلبی شود.
- دیابت بارداری: بارداری دوقلو می تواند خطر ابتلا به دیابت بارداری را بیشتر کند. این بیماری ممکن است با علائمی مانند ادرار کردن بیش از حد، تشنج، خستگی، سرگیجه، افزایش وزن و کاهش ناگهانی وزن همراه باشد.
- خونریزی: بارداری دوقلو می تواند با خطر خونریزی بیشتری همراه باشد. در صورتی که این خونریزی شدید باشد، ممکن است نیاز به بستری در بیمارستان و درمان درمانی داشته باشید.
تعیین دوقلوهای تک تخمکی یا دوقلوهای دو تخمکی؟
تعیین دوقلوهای تک تخمکی یا دوقلوهای دو تخمکی در برخی موارد می‌تواند دشوار باشد. اما با استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته مانند سونوگرافی، می‌توان این تشخیص را با دقت بیشتری انجام داد. در سونوگرافی، تعداد جنین‌ها، ضخامت غشاء، تعداد پلاسنتاها و سایر عوامل به کمک پزشک برای تشخیص نوع دوقلوها کمک می‌کند. همچنین، برخی تفاوت‌های ظاهری و فیزیولوژیکی بین دوقلوهای تک تخمکی و دوقلوهای دو تخمکی وجود دارد که با توجه به مواردی مانند معاینه جسمانی و تست‌های ژنتیکی، امکان تشخیص دوقلوهای تک تخمکی یا دوقلوهای دو تخمکی بهتر می‌شود.
زمان دنیا آوردن دوقلوها
دوقلوها عموما در مقایسه با بارداری های تک قلو زودتر به دنیا می آیند، به علت اینکه بار و فشار بیشتری بر روی رحم و مادر است. همچنین، دوقلوها از ابتدای دوران بارداری در معرض خطرات بیشتری هستند و ممکن است با مشکلات جدی نوزادی مواجه شوند. به عنوان مثال، دوقلوها با احتمال بیشتری به مشکلاتی مانند پره‌اکلامپسی و خطرات دیابت بارداری، پیش‌آمدن زایمان زودرس و همچنین کمبود وزن تولد می‌توانند دچار شوند. لذا برای بررسی سلامت نوزادان و رفع مشکلات پیش آمده در صورت نیاز، نوزادان به بخش مربوطه ارجاع داده می‌شوند.
