صاعقه هنگامی رخ میدهد که بار الکتریکی بین دو نقطه با تفاوت پتانسیل بالا تراکم شده و به صورت یک شار الکتریکی ناگهانی و شدید از نقطهای به نقطهای دیگر در هوا یا درون ساختمان یا زمین حرکت میکند. این شار الکتریکی با ایجاد یک میدان الکتریکی قوی، ذرات هوا را یونیزه کرده و باعث ایجاد یک صوت بلند و فرکانس بالا (صدای رعد و برق) و همچنین نور موقتی و شدید (صاعقه) میشود.
صاعقه میتواند در هر منطقهای از جهان رخ دهد، اما بیشتر در مناطق گرم و مرطوب اتفاق میافتد. صاعقه میتواند خطرناک و حتی کشنده باشد، اگر در نزدیکی افراد یا ساختمانها رخ دهد. لذا بهتر است افراد از ایستادن زیر درختان، در حومه آب و در فضای باز در هنگام رعد و برق اجتناب کنند
صاعقه گیر چیست؟
صاعقه گیر یا سیستم فراگیر مبارزه با صاعقه، مجموعهای از تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی است که برای حفاظت از ساختمانها، افراد و تجهیزات الکتریکی در برابر ضربه صاعقه طراحی شده است. صاعقه گیرها بیشتر در ساختمانهای بلند، تلههای مخابراتی، پلها و سازههای دیگر استفاده میشوند.
صاعقه گیرها عمدتاً از دو قسمت تشکیل شدهاند: یک سری الکترودهای فلزی که به زمین وصل هستند و الکترودهای دیگری که به ساختمان وصل هستند. این الکترودها در مسیر حرکت صاعقه قرار گرفته و با تخلیه جریان الکتریکی، انرژی را به زمین منتقل میکنند و از آسیب به ساختمان و تجهیزات الکتریکی جلوگیری میکنند.
استفاده از صاعقه گیرها بسیار مهم است، چرا که صاعقه میتواند باعث خسارت و آسیب به ساختمانها و تجهیزات الکتریکی شود و در بعضی موارد حتی میتواند خطرناک و کشنده باشد. لذا توصیه میشود که در هر ساختمان بلند، صاعقه گیری مناسب نصب شود تا از این خطرات جلوگیری شود.
با انواع صاعقه گیر آشنا شوید
صاعقه گیر یا سیستم پیشگیری از صاعقه یک سیستم ایمنی است که برای جلوگیری از آسیب به ساختمانها، ابزارهای الکترونیکی و دیگر موارد در نتیجه ضربه صاعقه استفاده میشود. برخی از انواع صاعقه گیر عبارتند از:
1- صاعقه گیر فرازمینی (Franklin Rod)
2- صاعقه گیر مبتنی بر شبکه (Meshed Conductors)
3- صاعقه گیر فلزی (Metallic Lightning Rods)
4- صاعقه گیر چندگانه (Multiple Pointed Lightning Rods)
5- صاعقه گیر پیچیده (Complex Lightning Rods)
6- صاعقه گیر انتقال بار (Charge Transfer Lightning Rods)
7- صاعقه گیر راداری (Radar Lightning Rods)
8- صاعقه گیر پخش شده (Distributed Lightning Rods)
9- صاعقه گیر فعال (Active Lightning Rods)
10- صاعقه گیر اپتیکال (Optical Lightning Rods)
لازم به ذکر است که هر نوع صاعقه گیری ممکن است بسته به نوع سیستم و شرایط محیطی مورد استفاده قرار گیرد.
صاعقه گیر فعال چیست؟
صاعقه گیر فعال یا Active Lightning Rod، یک نوع پیشرانه صاعقه گیر است که با استفاده از تکنولوژی پیشرفته، به طور فعال برای جذب و تخلیه صاعقه کار می کند.
این نوع صاعقه گیر از یک سیستم پیشرفته کنترل هوشمند برای تشخیص نزدیک شدن صاعقه و ایجاد یک میدان مغناطیسی بالا برای جذب صاعقه استفاده می کند. در واقع، یک صاعقه گیر فعال مانند یک ایستگاه هواشناسی عمل می کند که به طور خودکار شرایط هواشناسی را مانیتور می کند و برای جلوگیری از بروز خطراتی مانند طوفان و تگرگ، پیش از وقوع آنها به اقداماتی میپردازد.
صاعقه گیر فعال با استفاده از سیستم های جدید و قدرتمند تشخیصی، میتواند زمان را برای پیشگیری از صاعقه کاهش داده و به عنوان یک راهکار امنیتی ایمن و موثر در برابر ضربه صاعقه عمل می کند. با این حال، به دلیل هزینه های بالا و پیچیدگی بیشتر نسبت به سایر انواع صاعقه گیر، استفاده از صاعقه گیر فعال به محدودیت برخوردار است.
چطور بهترین صاعقه گیر را انتخاب کنیم؟
انتخاب بهترین صاعقه گیر برای ساختمان شما باید بر اساس عوامل مختلفی انجام شود، از جمله شرایط آب و هوایی، جنس ساختمان، نوع کاربری ساختمان، بودجه و دیگر عوامل. در ادامه، به برخی از مهمترین عوامل اشاره میکنیم:
استانداردهای مربوطه: باید از یک صاعقه گیر با استانداردهای مربوطه مانند استاندارد UL 96 یا IEC 62305 استفاده کنید. این استانداردها مشخصات و عملکرد صاعقه گیر را مشخص می کنند و بهترین گزینه ها را ارائه می دهند.
محل نصب: باید نوع صاعقه گیری که برای نصب در داخل ساختمان یا بیرون آن مناسب است را انتخاب کنید. همچنین باید توجه داشت که صاعقه گیر در جایی که دید برای آن باز است نصب شود.
نوع صاعقه گیر: باید صاعقه گیری که برای شما مناسب است را انتخاب کنید. صاعقه گیر فلزی، صاعقه گیر فرازمینی، صاعقه گیر مبتنی بر شبکه و صاعقه گیر فعال از جمله انواع مختلفی هستند که باید بر اساس نیاز خودتان انتخاب کنید.
بودجه: باید برای خرید و نصب صاعقه گیر، بودجه خود را مشخص کنید. قیمت صاعقه گیرها بسته به نوع و سطح پوشش آنها متفاوت است.
روش نصب صاعقه گیر
نصب صاعقه گیر برای محافظت از ساختمانها، ابزارهای الکترونیکی و دیگر تجهیزات الکتریکی در برابر صاعقه و جریانهای الکتریکی ناشی از آنها استفاده میشود. نصب صاعقه گیر باید توسط یک تکنسین ماهر انجام شود. در ادامه مراحل نصب صاعقه گیر را توضیح میدهیم:
انتخاب نوع صاعقه گیر: ابتدا باید نوع صاعقه گیر را برای ساختمان یا تجهیزات الکتریکی خود انتخاب کنید. صاعقه گیرهای دو نوع فرعی دارند: صاعقه گیرهای مبتنی بر فرسایش و صاعقه گیرهای فراصوتی. صاعقه گیرهای فرسایشی برای کاهش جریان صاعقه استفاده میشوند، در حالی که صاعقه گیرهای فراصوتی برای جذب صداهای تولید شده توسط صاعقه به کار میروند.
نصب زمینگیر: برای نصب صاعقه گیر، باید یک زمینگیر مناسب نیز نصب شود. زمینگیر باید با توجه به نوع خاک و مقدار جریان احتمالی صاعقه، طراحی شود. برای نصب زمینگیر، باید ابتدا یک چاه حفر شود و سپس فولادهای زمینگیر درون آن قرار داده شود. سپس فولادها با هم متصل شده و به سیستم الکتریکی ساختمان متصل میشوند.
نصب محافظ: برای حفاظت از تجهیزات الکتریکی، محافظ صاعقه نیز باید نصب شود. این محافظ باید در نزدیکی تجهیزات قرار گیرد و به دستگاههای الکتریکی متصل شود.
نصب صاعقه گیر: در نهایت، برای نصب صاعقه گیر، باید به یک شرکت مجرب و معتبر مراجعه کنید تا تکنسینهای متخصص و با تجربه آنها نصب را انجام دهند.
شرکتهای مختلفی در کشور در زمینه ارائه و نصب انواع صاعقه گیر فعال هستند، در بین این شرکتها، شرکت مهندسی نیرو ایستا با سابقه 35 ساله در زمینه ارائه و اجرای انواع سیستم ارتینگ آماده همکاری در نصب و راهاندازی سیستم ارتینگ سازههای مختلف است. شرکت نیرو ایستا نماینده برندهای معتبر خارجی مانند صاعقه گیر الیپس، صاعقه گیر پاراتون، صاعقه گیر الکترونیکی لیوا (Liva) ، صاعقه گیر امگا و … را دارد. با اطمینان میتوانید به تجربه و دانش کارشناسان این شرکت اعتماد کنید و سیستم ارتینگ استاندارد را برای ساختمان خود به ارمغان آورید.
ویژگی های بهترین برند صاعقه گیر
ویژگی های بهترین برند صاعقه گیر عبارتند از:
کیفیت ساخت بالا: صاعقه گیر خوب باید از مواد با کیفیت بالا ساخته شده باشد و باید با استاندارد های بین المللی مطابقت داشته باشد.
طراحی مناسب: طراحی صدفی و فلشاتیکی یکی از بهترین طراحی های موجود برای صاعقه گیر است.
قابلیت نصب آسان: برند صاعقه گیر باید با یک سیستم نصب آسان و قابل استفاده تولید شود.
کارایی بالا: برای بهترین حفاظت، صاعقه گیر باید بتواند تمامی ضربه های رعد و برق را کاملا به خود جذب کند.
ضمانتنامه: برند های معتبر و خوب صاعقه گیر، ضمانتنامه های قابل اعتماد را به مشتریان خود ارائه می دهند.