عفونت قارچی پستان در دوران شیردهی یکی از مشکلات شایعی است که ممکن است برای زنانی که نوزاد خود را شیر می‌دهند، پیش آید. این عفونت ناشی از رشد بیش از حد قارچ در منطقه پستان است و یا اغلب به دلیل ابتلای کودک به عفونت قارچی در دهان است که اصطلاحاً به آن کاد می گویند باعث تحریک و التهاب پستان می‌شود. این موضوع می‌تواند باعث درد، تورم، قرمزی و حتی ترشح از پستان شود که در نتیجه باعث کاهش تولید شیر و ایجاد مشکلات برای نوزاد و مادر می‌شود.
در این مقاله از مجله اینترنتی ضدایکس به بررسی علل، علائم، تشخیص و درمان عفونت قارچی پستان در دوران شیردهی پرداخته می‌شود. همچنین راهکارهای پیشگیری و مدیریت این عفونت نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد. به دلیل شیوع بالای این مشکل در جامعه، شناخت دقیق تر درباره این موضوع می‌تواند به بهبود سلامتی مادر و نوزاد کمک کند.
بررسی علل عفونت قارچی پستان در دوران شیردهی
عفونت قارچی پستان یکی از عوارض ناشی از شیردهی است که می‌تواند در هر دوره‌ای از شیردهی رخ دهد، اما در بیشتر موارد در دو هفته اول پس از زایمان بیشتر دیده می‌شود. در ادامه، به بررسی علل اصلی عفونت قارچی پستان در دوران شیردهی پرداخته خواهد شد:
- رشد بیش از حد قارچ: در برخی موارد، قارچ‌هایی که به طور طبیعی در پوست حضور دارند، به دلیل شرایط محیطی یا سیستم ایمنی ضعیف می‌توانند در منطقه پستان به صورت بیش از حد رشد کنند و عفونت قارچی پستان را ایجاد کنند.
- ترکیدگی پوست: ترکیدگی پوست پستان ممکن است یک درگاه ورود برای قارچ‌ها باشد و باعث بروز عفونت قارچی پستان شود.
- اصلاح ناصحیح و ضعیف: اصلاح ناصحیح و استفاده از تراش‌های بی‌اندازه برای پستان، می‌تواند باعث ترکیدگی پوست شود و در نتیجه عفونت قارچی پستان ایجاد شود.
- استفاده از لباس بدن نما و تنگ: استفاده از لباس بدن نما و تنگ می‌تواند منجر به ایجاد محیط گرم و مرطوب شود که شرایط برای رشد قارچ‌ها را فراهم می‌کند.
- ایمنی ضعیف: سیستم ایمنی ضعیف در مادران می‌تواند عامل افزایش رشد قارچ در پوست پستان شود.
- مصرف آنتی‌بیوتیک: مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌ها می‌تواند منجر به کاهش باکتری‌های مفید در دستگاه گوارش شود و در نتیجه ایجاد شرایط برای رشد قارچ‌ها در پوست پستان فراهم شود.
- بیماری‌های دیگر: بیماری‌هایی مانند دیابت، سیستم ایمنی ضعیف، سابقه آسیب به پستان، کاهش هورمون‌های جنسی، استفاده از دستگاه‌های تنفسی مصنوعی، و مصرف داروهای کورتیکواستروئید، می‌توانند باعث ایجاد شرایط برای رشد قارچ‌ها در پوست پستان شوند.
- شیردهی غیرمنظم: شیردهی غیرمنظم یا عدم خالصی شیر می‌تواند باعث رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها در پوست پستان شود.
- عدم رعایت بهداشت: عدم رعایت بهداشت و استفاده از وسایل بهداشتی فردی نظیر حوله، لباس و تجهیزات شیردهی مشترک، می‌تواند عامل انتقال باکتری‌ها و قارچ‌ها به پوست پستان شود.
- تروما و آسیب‌های مکرر: تروماها و آسیب‌های مکرر در ناحیه پستان می‌توانند باعث ترکیدگی و آسیب به پوست شوند و شرایط مناسبی برای رشد قارچ‌ها فراهم کنند.
- تغذیه نامناسب: تغذیه نامناسب و عدم تامین مواد غذایی لازم جهت تقویت سیستم ایمنی مادر می‌تواند باعث افزایش خطر عفونت قارچی پستان شود.
- انقباضات شدید: انقباضات شدید و مکرر پستان می‌تواند باعث ترکیدگی و آسیب به پوست شود و در نتیجه باعث افزایش خطر عفونت قارچی پستان شود.
- سابقه عفونت قارچی: اگر مادر در گذشته به عفونت قارچی پستان دچار شده باشد، احتمال ابتلا به عفونت قارچی در دوران شیردهی افزایش می‌یابد.
- ترکیدگی‌های سینه: ترکیدگی‌های سینه و ترشحات از سینه می‌توانند باعث رطوبت و رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها در پوست پستان شوند.
- سابقه عفونت باکتریایی: سابقه عفونت باکتریایی در پستان می‌تواند باعث آسیب و ترکیدگی در پوست شود و شرایط مناسبی برای رشد قارچ ها فراهم کند.
- استفاده از ضدعفونی‌کننده‌های نامناسب: استفاده از ضدعفونی‌کننده‌های نامناسب برای شستشوی پستان و لباس‌های شیردهی می‌تواند باعث ایجاد محیط مناسب برای رشد قارچ‌ها شود.
- دیابت: بیماری دیابت باعث کاهش سیستم ایمنی و افزایش خطر عفونت‌های پوستی، از جمله عفونت قارچی پستان می‌شود.
- شرایط غیر بهداشتی: شرایط نامناسب و غیر بهداشتی در محل‌های عمومی مانند حمام‌های عمومی و استخرها می‌توانند باعث انتقال قارچ‌ها به پوست پستان شوند.
- استفاده از آنتی‌بیوتیک: استفاده غیرضروری و نامناسب از آنتی‌بیوتیک‌ها می‌تواند باعث کاهش سیستم ایمنی و افزایش خطر عفونت قارچی شود.
- استفاده از سیستم‌های مصنوعی شیردهی: استفاده از سیستم‌های مصنوعی شیردهی نیز می‌تواند باعث افزایش خطر عفونت قارچی پستان شود.
- تغییرات هورمونی: تغییرات هورمونی در دوران شیردهی مانند افزایش هورمون پروگسترون و کاهش هورمون استروژن می‌تواند باعث تغییرات در پوست و سیستم ایمنی مادر شود و در نتیجه باعث افزایش خطر عفونت قارچی پستان شود.
- سن: با افزایش سن، پوست پستان نیز به تدریج پخش و نرم تر می‌شود و افزایش خطر عفونت قارچی پستان در دوران شیردهی را افزایش می‌دهد.
- ترشح شدید شیر: ترشح شدید شیر ممکن است باعث تراکم و تعریق پستان شود که در نتیجه باعث افزایش خطر عفونت قارچی پستان می‌شود.
- تغییر فصل: تغییر فصل از گرما به سرما یا بالعکس ممکن است باعث تغییرات در پوست پستان شود که باعث افزایش خطر عفونت قارچی می‌شود.
علائم عفونت قارچی پستان
علائم عفونت قارچی پستان شامل:
- قرمزی، تورم، درد و حساسیت پستان
- خارش و سوزش در پوست پستان
- ترشحات سفید رنگ و خودشاخته شده از پستان، به ویژه بعد از شیردهی
- درد و حساسیت در زمان شیردهی
- خشکی و ترک‌های پوستی در پستان
- تغییر رنگ و شکل پوست پستان
بهترین راه برای تشخیص عفونت قارچی پستان در دوران شیردهی، مراجعه به پزشک است. اگر این علائم در زمان شیردهی پیدا شود، باید به دنبال درمان مناسب با داروهای ضد قارچ باشید. در صورت تشخیص عفونت قارچی، بهترین روش پیشگیری، ادامه شیردهی به مدت معقول زمان است و همچنین استفاده از داروهای ضدقارچ تجویز شده توسط پزشک.
درمان عفونت قارچی پستان
- داروهای ضد قارچ: معمولاً از داروهای آنتی‌فانگال مانند فلوکونازول یا کلوتریمازول استفاده می‌شود. این داروها به صورت خوراکی، قرص، کپسول یا اسپری به بدن مصرف می‌شوند.
- کرم‌های ضد قارچ: این کرم‌ها معمولاً برای استفاده موضعی روی پوست پستان تجویز می‌شوند. از محصولات موضعی مانند کلوتریمازول، میکونازول و بوتاکونازول استفاده می‌شود.
- تنظیم مجدد تغذیه: افزایش مقدار شیر مصرفی، ممکن است باعث بروز عفونت قارچی پستان شود. برای کاهش شدت علائم و بهبودی سریعتر، می‌توانید مقدار شیر مصرفی خود را کاهش داده و فاصله‌های زمانی بین شیردهی‌ها را افزایش دهید.
- تمیزی محیط: تمیزی و بهداشت محیط شیردهی از جمله تمیز کردن سینی شیردهی، پوست پستان و همچنین لباس‌های شیردهی مهم است. همچنین استفاده از سینی شیردهی یکبار مصرف، ممکن است کمک کند تا احتمال انتقال عفونت به پستان کاهش یابد.
- استفاده از دمنوش‌های گیاهی: برخی از گیاهان دارای خواص ضد قارچی هستند که ممکن است برای درمان عفونت قارچی پستان مفید باشند. برخی از این گیاهان شامل شاهتره، گل‌گاوزبان، جوانه گندم و برگ‌های کاکوتی است. با این حال، قبل از استفاده از هرگونه دمنوش گیاهی، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
- تمرینات پستان: تمرینات پستان مانند ماساژ پستان می‌تواند به بهبود خونرسانی و جریان خون به پستان کمک کند، که می‌تواند علائم عفونت قارچی پستان را کاهش دهد.
- انتخاب مناسبی برای سینی شیردهی: استفاده از سینی شیردهی مناسب و اندازه‌گیری دقیق آن، ممکن است به کاهش احتمال ایجاد جمعیت قارچی در محیط سینی شیردهی کمک کند.
- افزایش مقاومت بدن: برخی مطالعات نشان داده‌اند که افزایش سطح مقاومت بدن، می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به عفونت قارچی پستان کمک کند. برای افزایش مقاومت بدن، می‌توانید از مکمل‌های مواد مغذی، تغذیه مناسب و استراحت کافی استفاده کنید.
با این حال، بهتر است قبل از هرگونه درمان، با پزشک خود مشورت کنید.
نقش کودک در عفونت قارچی پستان
- کودکان با سابقه تجویز آنتی‌بیوتیک‌ها: در صورت تجویز آنتی‌بیوتیک به کودکان در دوران شیردهی، ریسک ایجاد عفونت قارچی پستان افزایش می‌یابد؛ زیرا آنتی‌بیوتیک‌ها با کاهش جمعیت باکتری‌های مفید در بدن، فضای مناسبی را برای رشد قارچ‌های پاتوژنیک ایجاد می‌کنند.
- کودکان با عفونت قارچی دهان: در صورتی که کودک دچار عفونت قارچی دهان شود و مادر با او تماس داشته باشد، ریسک انتقال عفونت به پستان‌های مادر افزایش می‌یابد.
- کودکان با عفونت پوستی: در صورتی که کودک دچار عفونت پوستی باشد و مادر با پوست آسیب دیده تماس داشته باشد، می‌تواند باعث ایجاد عفونت قارچی پستان شود.
بنابراین، برای کاهش خطر ابتلا به عفونت قارچی پستان در دوران شیردهی، مادران باید از تماس با کودکان دارای عفونت قارچی پوستی و دهانی پرهیز کنند و در صورت تجویز آنتی‌بیوتیک به کودکان، باید با پزشک خود مشورت کنند.
روش‌های تشخیص عفونت قارچی پستان در دوران شیردهی
تشخیص عفونت قارچی پستان در دوران شیردهی با استفاده از روش‌های مختلفی امکان پذیر است. به‌عنوان مثال، می‌توان به روش‌های زیر اشاره کرد:
- بررسی علائم بالینی: علائم عفونت قارچی پستان، شامل درد، تورم، قرمزی و آب‌کردگی در منطقه پستان هستند. این علائم می‌توانند به‌تنهایی برای تشخیص عفونت قارچی پستان کافی باشند.
- بررسی ترشحات پستان: ترشحات پستان در افراد دارای عفونت قارچی پستان معمولاً سفید یا کرم‌رنگ هستند و در برخی موارد خارش و سوزش در منطقه پستان نیز دیده می‌شود.
- بررسی نمونه بافتی: در صورتی که تشخیص با استفاده از روش‌های بالینی صحیح نباشد، می‌توان با برداشت نمونه از بافت پستان، تشخیص دقیق‌تری از عفونت قارچی پستان دریافت کرد.
- تست‌های آزمایشگاهی: تست‌های آزمایشگاهی، مانند کشت و سیتولوژی، نیز به منظور تشخیص عفونت قارچی پستان مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- تصویربرداری: در برخی موارد، استفاده از تصویربرداری مانند سونوگرافی و ماموگرافی نیز می‌تواند به منظور تشخیص عفونت قارچی پستان مورد استفاده قرار گیرد.
از آنجایی که قارچ ها در جاهای که مرطوب هستند رشد می کنند، تمیز و خشک نگه داشتن قفسه سینه و نوک سینه ها بسیار مهم است. سینه خود را مرتباً شست شو دهید و پس از آن کاملا خشک کنید و حتماً دستان خود را نیز بشویید. سوتین ها و حوله ها باید هر روز تعویض شوند و در دمای 60 درجه شسته شوند. پدهای شیردهی باید از پنبه ساخته شده و مرتباً تعویض شوند. آن ها نیز باید در دمای 60 درجه شسته شوند.
مشکلات اگر خفیف باشند می توانند خود به خود برطرف شوند. در غیر این صورت، ممکن است نیاز به استفاده از پماد برای قارچ در قسمت بیرونی قفسه سینه داشته باشید. این دارو بدون نسخه قابل تجویز است، اما تا زمانی که پزشک تشخیص ندهد شما مبتلا به عفونت قارچی هستید، نباید از آن استفاده کنید.
عفونت قارچی پستان با داروهایی که پزشک تجویز می کند درمان می شود و هیچ جای نگرانی نیست.امیدواریم که این مقاله مورد قبولتان بوده باشد, حتما نظر و تجربیات خود را با ما به اشتراک بگذارید.
