تخت جمشید همیشه یکی از مهم‌ترین آثار باستانی بوده که یادآور عظمت و شکوه پادشاهی هخامنشی است. این آثار باستانی زیبا سالانه تعداد زیادی از توریست‌ها و پژوهشگران را به خود جذب می‌کند. عظمت و ارزش این بنا تنها در قدمت آن نیست بلکه کتیبهها و آثار به دست آمده حاکی از تمدن‌های پیشرفته و فرهنگ و هنر اصیل ایران است. اگر قصد دارید به این مکان دیدنی زیبا سفر کنید، بد نیست ابتدا کمی اطلاعات خود را درباره این مکان دیدنی بالا ببرید تا بتوانید نهایت لذت را در هنگام ملاقات این مکان دیدنی داشته باشید. در مقاله تخت جمشید در مجله اینترنتی ضدایکس قصد بر آن است که شما را با این بنای زیبا آشنا کنیم.
معرفی
تخت جمشید نمادی از عظمت پادشاهی دوران هخامنشی است که در نزدیکی مرودشت شیراز واقع شده است. مواد ساختمانی این بنای بزرگ سنگ‌هایی هستند که از کوه‌های شیراز جدا شده اند. تخت جمشید به نام پرسپولیس نیز شناخته می‌شود. این بنای بزرگ شامل ستونها، کتیبهها، نقش‌های برجسته و باقی مانده کاخها و دروازههای بزرگ است. قدمت این بنای بزرگ تاریخی به ۲۵ قرن پیش باز می‌گردد که شروع ساخت آن توسط داریوش هخامنش شروع شد. بنا بر آنچه از کتیبههای تخت جمشید به دست می‌آید ساخت این بنا حدود ۱۲۰ سال به طول انجامیده است.
تاریخچه تخت جمشید
زمان ساخت این بنای بزرگ ۵۱۸ سال پیش از میلاد است. این بنای با عظمت در پی چندین نسل ساخته شده است. این بنای بزرگ شامل کاخهای گوناگونی است که هر کدام در زمان یکی از پادشاهان هخامنشی ساخته شده‌اند. هدف اولیه از ساخت این بنای بزرگ به جای گذاشتن نمادی از ایران باستان بوده است.
از آنجایی که تخت جمشید بر دامنه کوه ساخته شده، فقط هموار کردن زمین این بنا چندین سال به طول انجامیده است. همان طور که گفته شد مواد ساختمانی اصلی این کاخ سنگ بوده که از کوه‌های شیراز استخراج می‌شده است. به‌خاطر استفاده از همین سنگ‌ها با مقاومت بالا بوده که کاخها تاکنون پا برجا ماندهاند.
بخشهای زیادی از این کاخ در زمان داریوش اول، خشایار شاه و اردشیر اول ساخته شده است. عملیات‌های خاک برداری و مرمت این بنا در سال ۱۳۰۹ و زیر نظر گروه باستان شناسی آمریکایی انجام شد. در طی سال‌های بعد در تاریخ ۱۳۱۹ بازسازی کتیبهها و استحکام بناهای کاخ آپادانا توسط گروه باستان شناسی آلمانی انجام شد.
بخشهای مختلف تخت جمشید
تخت جمشید از بخشهای گوناگونی تشکیل شده است و بناها و کاخها اغلب در اضلاع جنوب و جنوب غربی و شرق این محوطه قرار دارند. بخشهای مختلف این محوطه شامل موارد زیر است:
پلکان ورودی تخت جمشید
این پله‌ها به شکل زیگزاگی به سمت بالا و تا ارتفاع ۱۲ متری منطقه وسیع کاخها قرار دارد. از آن جایی که ارتفاع این پله‌ها کوتاه است بالا رفتن از آنها بسیار راحت است. این پله‌ها نیز همچون دیگر قسمت‌ها از سنگ ساخته شده‌اند.
دروازه ملل
پس از عبور از پله‌های تخت جمشید کاخ کوچکی قرار دارد که دروازه ملل نام دارد. دلیل انتخاب این نام این بوده که این دروازه محلی برای ورود بسیاری از نمایندگان و سفیران از ملت‌های مختلف بوده است. ستون‌های این کاخ بیش از ۱۶ متر ارتفاع دارند. در دو طرف درگاه غربی این کاخ تندیس‌های دو گاو نر بزرگ قرار دارد که به آنها ابوالهول گفته می‌شد که نه تنها در ایران بلکه در بسیاری دیگر از تمدن‌ها نیز وجود داشته است. بالای هر کدام از تندیس‌ها سنگ نوشته‌هایی به زبان فارسی باستان، ایلامی و بابلی قرار دارد.
خرانه تخت جمشید
این خزانه در قسمت شرق موزه تخت جمشید قرار دارد. این ساختمان که از ابتدایی‌ترین ساختمانهای ساخته شده است بسیار ساده بوده و به عنوان ساختمان اداری از آن استفاده می‌کردند. ستون‌های این بخش از چوب بوده که مزین به نقش و نگارهای بسیار است.
کاخ صد ستون
این کاخ با نام تالار تخت نیز شناخته می‌شود. دلیل نام گذاری این کاخ صد ستونی بوده که در ساخت آن بکار رفته است. این کاخ در سمت شرقی حیاط آپادانا قرار دارد. زمان ساخت و نام پادشاهان بر سنگ بنای این تالار حک شده است. ارتفاع هر کدام از ستون‌های تشکیل دهنده این کاخ به ۱۴ متر می‌رسد. بر درگاه این کاخ در مجموع ۱۰۰ سرباز حکاکی شده است که آن را نماد ۱۰۰ ستون کاخ می‌دانند.
کاخ خشایار شاه
کاخ هدیش یا خشایار شاه به دستور خشایارشاه ساخته شده است که در ضلع شرقی کاخ ه قرار دارد. تالار اصلی این کاخ با ستون‌های چوبی بر پا بوده است. روی درگاه اصلی غربی و شرقی این کاخ نیز تصویر خشایارشاه حک شده است. این کاخ به عنوان سکونتگاه خصوصی مورد استفاده قرار می‌گرفته و به همین دلیل منظرهای بسیار زیبا و دیدنی دارد.
کاخ ه
این کاخ در جنوب غربی تخت جمشید واقع شده است. لبه غربی و جنوبی آن از کنگره‌هایی درست شده است که به شکل سر گاو هستند. این کنگره‌ها بسیار منظم بوده و یکی درمیان کوچک و بزرگ هستند که مزین به نقوش چون پیکان هستند. چندین کتیبه نیز در این بخش قرار دارد.
کاخ سه دری–کاخ مرکزی
دلیل نام گذاری این کاخ از مجموعه کاخهای تخت جمشید، مکان آن است که دقیقا در مرکز محوطه تخت جمشید جای گرفته است. نام سه دری نیز به دلیل وجود سه درگاهی است که این کاخ برای ارتباط با سایر کاخهای اطراف دارد. این کاخ محل برگزاری جلسات مشاوره و ملاقات‌های رسمی و غیررسمی بوده است و به همین دلیل نام‌های دیگر این کاخ، کاخ شورا و دروازه شاهان است. در سراسر دیوارههای این کاخ نقوش برجسته از سربازها و حیوانات وجود دارد.
یکی از نکات جالب در این نقوش برجسته جهت صورت و حرکت پادشاهان بوده است که به باستان شناسان کمک کرده است تا ورودی و خروجی کاخها را پیدا کنند. در این نقوش حتی تبعه افراد و سفیران نیز ثبت شده است که بررسی آنان حاکی از آن است که بالغ بر ۲۸ نقش با پوشش مختلف ثبت شده است که نشان از ممالک تابعه هخامنشیان است.
کاخ آپادانا، زیباترین کاخ تخت جمشید
این کاخ زیباترین و باشکوه‌ترین کاخ تخت جمشید است. ساخت این کاخ ۳۰ سال به طول انجامیده است. از تمام ۷۲ ستون آپادانا تنها ۱۴ عدد باقی مانده است. برسی ظرایف این کاخ حاکی از آن است که هنرمندان بسیاری در ساخت این کاخ دست داشته‌اند. درگاههای شمالی کاخ آپادانا روکشی از طلا داشته و بخشی از نقوش این کاخ نیز طلاکوب بودهاند. زیباترین نقوش حجاری بر نقوش این کاخ است. از اتاقهای این کاخ ابزار بسیار ارزشمندی به دست آمده که از جمله آنها تاج زرین است که در موزه ایران نگه داری می‌شود.
کاخ اختصاصی داریوش و آرامگاههای شاهی نیز ار دیگر بخشهای با ارزش این محوطه هستند.
اطلاعات بازدید از تخت جمشید
تخت جمشید در شمال شرقی شهر شیراز و در منطقه خوش آب و هوای مرودشت قرار گرفته است. این منطقه به دلیل وجود کوهستان از آب و هوای مطلوب و خنک بهرهمند است. در واقع مرودشت در فاصله ۱۱ کیلومتری این منطقه واقع شده است. آدرس دقیق این منطقه استان فارس، مرودشت، ۱۱ کیلومتری شمال شرق مرودشت است.
شلوغترین زمان برای بازدید از این منطقه در ایام تعطیل و خصوصا تعطیلات نوروز است. بهتر است که در روزهای خلوت از این مجموعه دیدن کنید تا بیشترین استفاده را از موزهها و ورودیها ببرید. بازدید از این مجموعه در تمام روزهای سال به استثنای روزهای تعطیل به مناسبت عزاداری‌های مذهبی و سیزدهم فروردین ماه امکانپذیر خواهد بود. در بسیاری از مواقع در طول سال در محوطه تخت جمشید ویژه برنامهها و جشنهایی برگزار می‌شود. اگر علاقه‌مند هستید که از این برنامهها دیدن کنید، قبل از مراجعه می‌توانید از مجموعه استعلام بگیرید. ساعات بازدید از این منطقه از هشت صبح تا پنج و نیم عصر است.
همچنین بهترین زمان در بازدید از تخت جمشید در نیمه دوم سال است چرا که این منطقه در فضای آزاد واقع شده است و در فصول گرم و تابش مستقیم آفتاب بازدید از آن زیاد دلپذیر نیست هرچند گرما هم نمیتواند از جدابیت این نمای شکوهمند کم کند و در فصول گرما هم شاهد حضور گردشگران ایرانی و خارجی هستیم.
تخت جمشید واقعا با شکوهه