گرمازدگی یکی از مشکلاتی است که بسیاری از افراد در جامعه با آن مواجه هستند. در این حالت، بدن قادر به کنترل درست دمای خود نیست و ممکن است به سرعت بیش از حد گرم شود، که این موضوع می‌تواند منجر به عوارض جدی برای سلامتی شود.
گرمازدگی بدن معمولاً در شرایطی رخ می‌دهد که در آن دمای هوا بالا می‌رود و متراکم شده است. این شرایط می‌تواند در هنگام ورزش، کار در محیط‌های گرم و خشک، یا حتی در زمان‌هایی که هوا بسیار مرطوب است، اتفاق بیافتد. علاوه بر این، افرادی که دارای بیماری‌هایی مانند فشار خون بالا، بیماری‌های قلبی، یا بیماری‌های تنفسی هستند، در معرض بیشتری قرار دارند تا در برابر گرمازدگی بدن آسیب ببینند.
در این مقاله از مجله اینترنتی ضدایکس به بررسی علل، علائم، و روش‌های پیشگیری و درمان گرمازدگی بدن خواهیم پرداخت.
علائم گرمازدگی
گرمازدگی بدن یک وضعیت ناهنجار در حرارت بدن است که ناشی از تعادل ناکافی بین تولید حرارت در بدن و انتقال آن به محیط است. اگر دچار گرمازدگی شده باشید، دمای بدن به بیش از 40 درجه می رسد. بدن دائما سعی می‌کند حرارت تولید شده در داخل بدن را به محیط اطراف منتقل کند تا دمای بدن به طور طبیعی حفظ شود.
اگر شرایط آب و هوایی خیلی گرم و مرطوب شود و یا فعالیت بدنی شدید و طولانی مدت انجام دهید و به طور مداوم آب و مایعات کافی مصرف نکنید، دمای بدن شما ممکن است به میزانی افزایش یابد که بدن نمی‌تواند آن را به محیط اطراف منتقل کند. بنابراین، برخی از علائم گرمازدگی بدن شامل موارد زیر می‌شود:
خستگی: احساس خستگی و بی‌حالی معمولاً اولین علامت گرمازدگی بدن است.
سردرد: سردرد یکی دیگر از علائم گرمازدگی بدن است که ممکن است به دلیل تنش در عروق مغزی ناشی از گرما باشد.
تعریق بیش از حد: اگر تعریق بیش از حدی که با فعالیت بدنی عادی همراه است، تجربه کنید، این می‌تواند نشان دهنده گرمازدگی بدن باشد.
احساس تنگی نفس: در زمان گرمازدگی بدن، شما ممکن است احساس تنگی نفس کنید چرا که تنفس برای خنک کردن بدن شما سریع‌تر می‌شود.
سرگیجه: سرگیجه و تهوع ایجاد شده توسط گرما می‌تواند نشانه گرمازدگی بدن باشد.
تب و تشنج:در صورتی که بدن بیش از حد گرما شود، ممکن است شما تب بالایی داشته باشید که به علت تلاش بدن برای تنظیم دمای بدن است. در موارد شدیدتر، ممکن است تشنج و از دست دادن هوش رخ دهد که می‌تواند علامت جدی گرمازدگی بدن باشد. علائم دیگر ممکن است شامل تیرگی چشم، تبخال، تغییر رنگ پوست و حتی تشنج‌های عضلانی باشند.
در اینجا نمونه هایی از کارهایی که می توانید برای کاهش خطر گرمازدگی انجام دهید آورده شده است:
- مصرف مایعات کافی: در طول روز باید آب و مایعات کافی مانند آب، نوشابه‌های غیرالکلی، آبمیوه‌های طبیعی و مرکبات مصرف کنید. از مصرف الکل و کافئین کاسته و یا بهتر است کاملاً از آن‌ها خودداری کنید.
- پوشیدن لباس‌های مناسب: در هوای گرم، پوشیدن لباس‌های نازک و تنفس‌پذیر با رنگ‌های روشن و متناسب با محیط اطراف کمک می‌کند تا بدن از تعریق خارج شود و دمای بدن در حد مطلوب نگه داشته شود.
- انجام فعالیت‌های بدنی در زمان‌های مناسب: فعالیت‌های ورزشی را در زمان‌های خنک روز و به میزان متناسب با توانایی‌های بدن انجام دهید.
- پرهیز از فعالیت‌های شدید در هوای گرم: از فعالیت‌های شدید و در زمان‌های گرم خودداری کنید و به دنبال سایر راهکارهای تفریحی یا ترفند‌های دیگر باشید.
- استفاده از تهویه مطبوع: در محیط‌های داخلی، از تهویه مطبوع استفاده کنید و تمایل به اقامت در محیط‌های گرم و بدون تهویه را نداشته باشید.
- حفظ سلامت عمومی: تغذیه سالم، خواب کافی و استراحت، کاهش استرس، مراجعه به پزشک در صورت بروز علائم بیماری و مراقبت از سلامت عمومی بدن، به کاهش خطر بروز گرمازدگی کمک می‌کنند.
- استفاده از افشانه‌های آب: استفاده از افشانه‌های آب سرد یا خنک در طول روز کمک می‌کند تا بدن به میزان کافی از آب و مایعات برخوردار شود.
- حفظ تعادل الکترولیت: در طول روز، می‌توانید مواد غذایی حاوی پتاسیم، سدیم و الکترولیت‌های دیگر را مصرف کنید تا تعادل الکترولیت بدن را حفظ کنید.
- استفاده از روش‌های خنک‌کننده: استفاده از سایر روش‌های خنک‌کننده مانند قرار دادن دست‌ها و پای‌ها در آب سرد، استفاده از دستگاه‌های خنک‌کننده، استفاده از منابع آبی و طبیعی مانند دریا، استخر و سایر موارد مشابه کمک می‌کند تا بدن از گرمای اضافی خلاص شود.
درمان گرمازدگی
برای درمان گرمازدگی بدن، ابتدا باید فوراً از مکان گرم خارج شوید و به یک مکان خنک تر بروید. از آب خنک یا یخ نیز می‌توانید استفاده کنید تا بدن خود را خنک کنید. برای جلوگیری از تبخیر سریع آب از پوست، می‌توانید با لباس خنکتری جایگزین لباسی که بر تن دارید کنید و یا با پوشیدن پوشاک مرطوب، از تبخیر آب از پوست جلوگیری کنید.
مصرف آب و مایعات بیشتر نیز به کاهش حالت گرمازدگی کمک می‌کند. می‌توانید به صورت مکرر آب بنوشید و یا مایعات حاوی الکترولیت مانند نوشابه، آب نارگیل و یا آب‌های ورزشی مصرف کنید. اما بهتر است از نوشابه‌های حاوی قند بالا خودداری کنید.
اگر علائم گرمازدگی شما شدید باشد، ممکن است نیاز به درمان پزشکی داشته باشید. در این صورت، پزشک شما ممکن است مایعات و الکترولیت‌هایی مانند سدیم، پتاسیم و کلراید را به صورت خوراکی یا تزریقی به شما تجویز کند. همچنین، در صورت لزوم ممکن است از داروهایی که درمان گرمازدگی بدن را تسریع می‌کنند، استفاده شود.
در بدن چه اتفاقی می افتد؟
رگ های خونی پوست وقتی گرم می شوند منبسط می شوند و خون به سمت پوست هدایت می شود, سپس سطح پوست قرمز و گرم می شود.
این یکی از مکانیسم‌های بدن در پاسخ به گرما است. در هنگامی که بدن به دمای بالایی تحت تاثیر آفتاب یا هوای گرم قرار می‌گیرد، رگ‌های خونی پوستی در پوست شما منبسط می‌شوند تا بیشترین میزان خون را به سطح پوست هدایت کنند. در واقع، این پاسخ بدن برای خنک کردن بدن است. با افزایش جریان خون به سطح پوست، گرمای بدن به آسانی از طریق تعریق و تشعشع حرارت از بدن خارج می‌شود.
در عوض، در شرایطی که دمای اطراف بدن کمتر است، رگ‌های خونی پوستی در پوست شما متصل شده و بدین ترتیب جریان خون به پوست شما کاهش می‌یابد. این عمل باعث کاهش حرارت از بدن به سطح پوست می‌شود که به دست آوردن دمای استوایی بدن کمک می‌کند.
در هر دو حالت، پاسخ رگ‌های خونی پوستی به گرما و یا سرما به منظور حفظ دمای استوایی بدن، از اهمیت بالایی برخوردار است. بهتر است در شرایطی که دمای اطراف بدن بسیار بالا یا پایین است، از اقدامات مناسبی مانند لباس‌های مناسب و نوشیدن آب به میزان کافی استفاده کنید تا از بروز مشکلات گرمازدگی و یا سرمازدگی بدن جلوگیری کنید.
هنگامی که بدن به دمای بالایی نزدیک می‌شود، غدد عرق در پوست فعال می‌شوند تا مایعی به نام عرق را ترشح کنند. این فعالیت به عنوان یک مکانیزم پیشرفته پاسخ بدن به دمای بالا به حساب می‌آید. هدف از این فعالیت، خنک کردن بدن است که با تبخیر آب از روی پوست و افزایش حجم خون با تزریق آب و الکترولیت به بدن انجام می‌شود. این فرآیند به عنوان پاسخ بدن به دمای بالا در جهت حفظ دمای مناسب بدن و جلوگیری از گرمازدگی و اثرات منفی آن بر سلامتی بدن می‌باشد.
عرق بدن از چه تشکیل شده است؟
عرق بدن ترکیبی از آب و نمک و دیگر املاح موجود در بدن ما است. این مایع از طریق غده های عرقی که در سراسر پوست بدن ما وجود دارند، به سطح پوست منتقل می‌شود. غدد عرقی که در پوست وجود دارند، به عنوان یک سامانه خنک کننده برای بدن عمل می‌کنند و با ترشح عرق، گرمای بدن را تبخیر می‌کنند.
عرق به دو نوع تعریف می‌شود: عرق غددی و عرق مرکب. عرق غددی در سراسر بدن ترشح می‌شود و حاوی آب و الکترولیت ها، یون‌ها و مواد شیمیایی دیگری است. از طرفی، عرق مرکب در مواضع خاصی از بدن مانند زیر بغل، پا و دست تولید می‌شود و بوی نامطبوعی دارد.
